ریاضیات
سفارش تبلیغ
صبا ویژن

ریاضیات
 
قالب وبلاگ
لینک دوستان

استفاده از عدد طلائی در معماری از قرن ها پیش آغاز شد.قدیمی ترین بنایی که در آن از نسبت طلائی استفاده شده است در طراحی اهرام مصر بوده است.

img/daneshnameh_up/c/c0/mmmm.jpg img/daneshnameh_up/d/d1/phiiii.jpg




یونانی ها نیز برای زیبایی و نیز حفظ تعادل بناها،از عدد طلائی استفاده میکردند.به عنوان مثال در بنای معروف پارتنون از این نسبت استفاده شده است.

img/daneshnameh_up/7/7a/parthnon1.jpg




هنرمندان دوره رنسانس منجمله لئورناردو داوینچی نیز از خواص این نسبت آگاه بود. در این دوره نیز از این نسبت در طراحی بناهای مختلف استفاده میشد.از مهمترین این بناها، بنای نتردام در پاریس است.

img/daneshnameh_up/7/74/notredame1.jpg



امروزه نیز در بعضی بناها ار این نسبت استفاده میشود که از مهمترین آنها ساختمان مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک است.

img/daneshnameh_up/2/2e/عد.gif


عدد طلائی عددیست ، تقریباَ مساوی 1.618 ، که خواص جالب بسیاری دارد ، و بعلت تکرار زیاد آن در هندسه ، توسط ریاضیدانان کهن مطالعه شده است . اشکال تعریف شده با نسبت طلائی ، از نظر زیبائی شناسی در فرهنگهای غربی دلپذیر شناخته شده، چون بازتابنده خاصیتی بین تقارن و عدم تقارن است.

دنیای اعداد بسیار زیباست و شما می توانید در آن شگفتیهای بسیاری را بیابید. در میان اعداد برخی از آنها اهمیت فوق العاده ای دارند، یکی از این اعداد که سابقه آشنایی بشر با آن به هزاران سال پیش از میلاد میرسد عددی است بنام "نسبت طلایی" یا Golden Ratio. این نسبت هنوز هم بارها در هنر و طراحی استفاده می شود . نسبت طلائی به نامهای برش طلائی ، عدد طلائی ، نسبت الهی نیز شناخته می شود و معمولاَ با حرف یونانی ، مشخص می شود.

 

تعریف

img/daneshnameh_up/f/fc/golden1-0.gif
نحوه محاسبه نسبت عدد طلائی


پاره خطی را در نظر بگیرید و فرض کنید که آنرا بگونه ای تقسیم کنید که نسبت بزرگ به کوچک معادل نسبت کل پاره خط به قسمت بزرگ باشد. به شکل توجه کنید. اگر این معادله ساده یعنی را حل کنیم (کافی است بجای b عدد یک قرار دهیم بعد a را بدست آوریم) به نسبتی معادل تقریبا
1.61803399 یا 1.618 خواهیم رسید.

کاربردها

img/daneshnameh_up/d/d2/goldenh.gif
برش اهرام و نسبت طلائی


شاید باور نکنید اما بسیاری از طراحان و معماران بزرگ برای طراحی محصولات خود امروز از این نسبت طلایی استفاده می کنند. چرا که بنظر میرسد ذهن انسان با این نسبت انس دارد و راحت تر آنرا می پذیرد. این نسبت نه تنها توسط معماران و مهندسان برای طراحی استفاده می شود. بلکه در طبیعت نیز کاربردهای بسیاری دارد.
برش اهرام و نسبت طلایی اهرام مصر یکی از قدیمی ترین ساخته های بشری است که در آن هندسه و ریاضیات بکار رفته شده است. مجموعه اهرام Giza در مصر که قدمت آنها به بیش از 2500 سال پیش از میلاد می رسد یکی از شاهکارهای بشری است که در آن نسبت طلایی بکار رفته است. به این شکل نگاه کنید که در آن بزرگترین هرم از مجموعه اهرام Giza خیلی ساده کشیده شده است.

مثلث قائم الزاویه ای که با نسبت های این هرم شکل گرفته شده باشد به مثلث قائم مصری یا Egyptian Triangle معروف هست و جالب اینجاست که بدانید نسبت وتر به ضلع هم کف هرم معادل با نسبت طلایی یعنی دقیقا" 1.61804 می باشد. این نسبت با عدد طلایی تنها در رقم پنجم اعشار اختلاف دارد یعنی چیزی حدود یک صد هزارم. باز توجه شما را به این نکته جلب می کنیم که اگر معادله فیثاغورث را برای این مثلث قائم الزاویه بنویسم به معادله ای مانند phi2=phi+b2 خواهیم رسید که حاصل جواب آن همان عدد معروف طلایی خواهد بود. (معمولا" عدد طلایی را با phi نمایش می دهند)

طول وتر برای هرم واقعی حدود 356 متر و طول ضلع مربع قاعده حدودا" معادل 440 متر می باشد بنابر این نسبت 356 بر 220 (معادل نیم ضلع مربع) برابر با عدد 1.618 خواهد شد.

عدد طلائی از دیدگاه کپلر

کپلر (Johannes Kepler 1571-1630) منجم معروف نیز علاقه بسیاری به نسبت طلایی داشت بگونه ای که در یکی از کتابهای خود اینگونه نوشت : "هندسه دارای دو گنج بسیار با اهمیت می باشد که یکی از آنها قضیه فیثاغورث و دومی رابطه تقسیم یک پاره خط با نسبت طلایی می باشد. اولین گنج را می توان به طلا و دومی را به جواهر تشبیه کرد".

تحقیقاتی که کپلر راجع به مثلثی که اضلاع آن به نسبت اضلاع مثلث مصری باشد به حدی بود که امروزه این مثلث به مثلث کپلر نیز معروف می باشد.همچنین کپلر پی به روابط بسیار زیبایی میان اجرام آسمانی و این نسبت طلایی پیدا کرد.


[ جمعه 92/3/17 ] [ 6:46 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]


نام بازی : Decention
هدف بازی : بازی برای اموزش برابری درصد ، کسر و اعشار  
نحوه بازی : در هر دایره باید عددی که کسر، درصد و اعشارش برابر است قرار دهید  .   
راهنمای اجرای بازی : اجرای این بازی ها نیاز به نصب flash player  دارد
 
دانلود  flash player
شروع بازی

[ چهارشنبه 92/3/15 ] [ 9:25 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]

 

 

تبدیل واحد های اندازه گیری زاویه به  یکدیگر  :
دایره ای به شعاع   r و زاویه آپلود عکس را در دایره در  نظر بگیرید:


                                                          
                                                                            آپلود عکس

فرض کنید اندازه زاویهآپلود عکسبرحسب درجهبرحسب گراد G و برحسب رادیان R باشد. با استفاده از تناسب داریم:

1-
                                                                         
                                                                                    آپلود عکس

                                                          آپلود عکس

2-

                                                                                        آپلود عکس

                                                                               آپلود عکس

3-  

                                                                                 آپلود عکس

                                                                                آپلود عکس

از تساوی های فوق نتیجه می شود:

                                                                                   آپلود عکس

                                                                                             آپلود عکس

 

 بهعنوان مثال اگر اندازه زاویه ای برابر 20 گراد باشد اندازه این زاویه بر حسب درجه ورادیان به این صورت محاسبه میشود:


آپلود عکس

آپلود عکس

·         هر رادیان تقریبا برابر است با 57.3 درجهاست.


                                                                              آپلود عکس

 


 


[ دوشنبه 92/3/13 ] [ 6:53 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]

ریاضی‌دانان انگلیسی سنسن و استوارت ضمن اکتشافات خود مسائل مختلفی از هندسه را استادانه مورد مطالعه قرار دادند. همچنین بروک تایلور و کولین ماکلرین کوششهای رها شدة اسحاق نیوتن را ادامه دادند. تایلور باعث توسعة فوق‌العادة آنالیز ریاضی عناصر بی‌نهایت کوچک که توسط لایب نیتس عرضه شده بود گردید و ماکلرین روش او را اصلاح کرد.

منجم انگلیسی هالی که در هندسه قدما نیز مطالعة بسیار می‌کرد آثار منلائوس و آپولونیوس را به چاپ رسانید و اولین راه حل مسألة یک مقطع مخروطی را با معلوم بودن سه نقطه ویک کانون آن به دست داد.

آبراهام مواور پروتستان فرانسوی که به انگلستان تبعید شده بود یک قضیة اصلی و اساسی دربارة اعداد موهومی ابداع کرد.

همچنین میش رول فرانسوی قضیه مهمی در جبر ابداع کرد و هموطن دیگر او آنتوان پاران هندسه تحلیلی دکارت را به فضای سه بعدی تعمیم داد. از جمله دانشمندانی که برای بسط کارهای لایب نیتس می‌کوشیدند می‌توان خانوادة برتونی را نام برد. این خانواده از اهالی آنورس بلژیک بودند که به یال از شهرهای آلمان فرار کرده بودند.

ارشد ایشان ژاک اول حساب دیفرانسیل لایب نیتس را در دانشگاه بال تدریس می‌کرد. وی از جملة کسانی است که چگونگی محاسبة انتگرالها را تعلیم می‌داد. بعد از مرگ او برادرش ژان اول جانشین وی شد.

دیگر لئونارداولر ریاضی‌دان بزرگ سوئیسی است که در 15 آوریل 1707م در شهر بال متولد شد و در 17 سپتامبر 1783م در روسیه درگذشت.

در اواخر قرن هیجدهم و اوایل قرن نوزدهم کشور فرانسه پیشرو نهضت علمی اروپا بود و این پیشرفت را باید نتیجه انقلاب کبیر سال 1789م دانست که باعث تهییج حس ملی مردم شد و علم را لازمة زندگی قرارداد و به این ترتیب جنبش جدیدی در جستجوها و کشفیات علمی بوجود آورد. نفوذ آزادی خواهانة انقلاب در عین حال که زوائد خفه کننده علم را از آن دور کرد کشور فرانسه را نیز به مقام راهنمای علمی اروپا ارتقاء داد.
ارتقاء به این مقام بواسطة وجود مردانی نظیر لاگرانژ، لاپلاس، لژاندر، مونژ، فوریه و غیره بود. عمومی شدن تحصیلات علمی و ترویج کامل آن بطور محسوسی جستجوها و کشفیات علمی را افزایش داد. به این ترتیب بهترین و مشهورترین دانشمندان فرانسه نخستین میوه‌های شیرین دوران انقلاب را می‌چیدند.

لاگرانژ از جملة بزرگترین ریاضی‌دانان تمام ادوار تاریخ بشر است. وی در 19 سالگی حساب تغییرات را اختراع کرد که روش جدیدی در آنالیز است و به کمک آن خیلی سهلتر از حساب دیفرانسیل بعضی از مسائل مربوط به ماکزیمم و مینیمم را حل کرد. وی براساس کارهای دالامبر تمام متدهای مختلفی را که تا آنروز برای حل مسائل مکانیک مورد استفاده قرار می‌گرفت جمع نمود. «مکانیک تحلیلی» او که در سال 1788م عمومیت پیدا نمود بزرگترین شاهکار وی بشمار می‌آید. همچنین در سال 1797م تئوری توابع تحلیلی خود را نوشت که فجر دوران جدید را اعلام می‌کرد. دو سال بعد «حل معادلات عددی» را انتشار داد و قدرت خویش را در سیاحت راههای جدیدی که خود برای آنالیز باز کرده بود مضاعف ساخت. این دانشمند گرانقدر که ))ناپلئون او را «هرم مرتفع علوم ریاضی» می‌نامید در دهم آوریل 1813 در ««پاریس، شهری که انقلاب زمینه افتخار را برایش تدارک دیده بود زندگی را بدرود گفت.

لاپلاس که در تدریس ریاضی دانشسرای عالی پاریس معاون لاگرانژ بود علاقه زیاد به علوم دقیقه داشت. وی با انتشار کتبی از قبیل «تئوری تحلیلی احتمالات» (1812) و «مطالعات فلسفی دربارة احتمالات» (1814) حساب احتمالات را تکمیل نمود و از سال 1799تا سال 1825 کتابی تحت عنوان «مکانیکآسمانی» در پنج جلد انتشار داد.
گاسپارمونژ، این ریاضی‌دان انقلابی و نابغة دانشمند هنگامی که هنوز بیست سال نداشت شاخة جدید علم هندسه بنام «هندسه ترسیمی» را بوجود آورد. در این هندسه اشکال مجسم را به وسیلة دو تصویر آنها روی صفحات قائم و افقی نمایش می‌دهند و برای اینکار دو صفحة مزبور را همچون کتابی که روی میز بازمانده، باشد، بر روی یک صفحه تسطیح می‌‌نمایند. این طریقه که امروز مبنای همة ترسیمات ماشینها و معماری است نسبت به روشهای تجربی و مبهم قدیم آنقدر بزرگ و مهم بود که مونژ را وادار کردند قسم بخورد که این اکتشاف رافاش نخواهد کرد و مدت 15 سال آن را جزو اسرار نظامی مخفی کرده بودند. همچنین مونژ هندسه بی‌نهایت کوچکها را در فضای سه‌بعدی معمول کرد و پیشرفتهای زیادی به نظریة معادلات با مشتقات جزئی داد. این ریاضی‌دان بزرگ دربارة انحناء سطوح نیز کارهای مهمی دارد.

ژان بابتیست فوریه که در زمان انقلاب معلم ریاضیات بود در مسأله انتشار حرارت روش بسیار بدیع و جالبی اختراع کرد. این روش که بعدها تمام مباحث فیزیک را تحت تأثیر خود قرار داد و یکی از مهمترین مباحث آنالیز ریاضی گردید عبارت بود از گسترش توابع به سری‌های مثلثاتی که آنها را سریهای فوریه نامیدند و مطالعة عمیق دربارة آنها هنوز ادامه دارد.


[ یکشنبه 92/3/12 ] [ 6:26 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]

بازی مکعب هوش یک بازی فکری و تمرکزی جالب و نسبتاً دشوار که مطمئناً شما را جذب خود خواهد کرد.

در این بازی شما باید مکعب مورد نظر در صفحه را با استفاده از دکمه های جهت گر طوری حرکت بدهید که در مکان فرضی مشخص شده و دقیقاً با همان شکل قرار بگیرد.

برای شروع بازی بر روی عکس زیر کلیک کنید.

 


[ جمعه 92/3/10 ] [ 5:58 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]


·          رادیان   

دایره ای به شعاع  L را در نظر بگیرید. می دانیم محیطاین دایرهآپلود عکساست. یک رادیان اندازه زاویه مرکزی مقابل به کمانی از دایره است که طول کمان روبروبه آن برابر شعاع دایره است.


                                                                                    آپلود عکس

برای نمایش رادیان ازنماد«rad» استفاده می کنیم. بنابراین محیط هر دایره برحسب رادیانآپلود عکسرادیان است وزاویه نیم صفحه برابرآپلود عکسرادیان است. ولذا:                                                                                                                              آپلود عکس
که در آن P محیط دایره است.
با استفاده از تعریف رادیان می توان نتیجه گرفت کهاگر طول کمان روبرو به زاویهآپلود عکسبرابرsو شعاع دایرهrباشد آنگاه اندازه زاویه تتا بر حسب رادیان را می توان با یکتناسب ساده چنین محاسبه کرد: آپلود عکس



                                                                                          آپلود عکس   

به عنوان مثالمی خواهیم بدانیم اندازه زاویه مرکزی مقابل به کمانی از دایره که طول آن کمانآپلود عکسمحیط دایره استچند رادیان است؟
روش حل بدون استفاده از فرمول(اساس یافتن فرمول فوق) به اینصورت است: r=طول شعاع
اگر طول کمان آپلود عکسبرابرباشد آنگاهاندازه زاویه برابر است باآپلود عکسرادیان حال اگر
طول کمان برابرآپلود عکسباشد اندازهزاویه چقدر می شود؟

                                                                            آپلود عکس

·         لازم به توضیح است که پر کاربرد ترین واحد اندازهگیری زاویه رادیان است که بویژه در مثلثات، حساب، فیزیک کاربرد فراوان دارد.


[ چهارشنبه 92/3/8 ] [ 6:8 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]
آپلود عکس

ارسطو در سال 384 ق. م، در استاگیرا واقع در شمال یونان چشم به جهان گشود. پدرش نیکو ماخوس، پزشک دربار پادشاه مقدونیه بود.

ارسطو هنگامی که حدود هفده سال داشت به قصد تحصیل به آتن رفت و در سال 368 ق.م، عضو آکادمی افلاطون شد. در اینجا به مدت بیست سال، یعنی تا هنگام مرگ افلاطون در 348 ق. م باقی ماند. وی بزرگترین و مبرزترین شاگرد افلاطون بود.

پس از مرگ استاد، آتن را ترک کرد و شعبه از آکادمی در شهر آسوس در ناحیه ترود تاسیس کرد.
در این جا با هرمیاس، حاکم یکی از آن مناطق آشنا شد و پس از مدتی با خواهرزاده او ازدواج کرد.

در سال 343 ق.م، فیلیپ مقدونی ارسطو را دعوت کرد تا تعلیم و تربیت پسرش اسکندر را که در آ ن موقع سیزده سال داشت، به عهده بگیرد.
ارسطو این پیشنهاد را پذیرفت و به تربیت علمی و اخلاقی وی همت گماشت. ارسطو با قبول این کار، نقشی مهم در تاریخ ایفا کرد؛ چرا که پس از چند سال، در سال 336ق.م، اسکندر بر تخت نشست و به جهان گشایی پرداخت.
در این هنگام، ارسطو مقدونیه را ترک کرد و به آتن بازگشت.
در آن جا وی به آکادمی افلاطون باز نگشت، بلکه دانشگاه جدیدی به سبک آکادمی استادش بنا نهاد که به نام ناحیه ای که در آن قرار داشت، لوکیوم نام گرفت.

لوکیوم دانشگاهی بود علمی، مجهز به کتابخانه و معلم که در آن دروس به طور منظم تدریس می شد. در لوکیوم، متفکران و محققان به نحو پیشرفته ای به مطالعات خود می پرداختند.
خود ارسطو در این مدرسه به تدریس و ارائه نظریات خود می پرداخت. بیشتر آثاری که از ارسطو باقی مانده است، یادداشت هایی است که شاگردانش از مطالب او بر می داشتند.

او عادت داشت که در وقت تدریس قدم بزند و به همین دلیل، فلسفه وی به فلسفه مشاء، یعنی فلسفه بسیار راه رونده، شهرت یافت.

اسکندر در سال 323 ق.م در گذشت و به دلیل بدبینی زیادی که علیه اسکندر در یونان و مخصوصا آتن وجود داشت، ارسطو متهم شد که اقدامات و جنگ افروزی های شاگردش موافق بوده و او را تحت نفوذ خود قرار داده است.
به همین دلیل، ارسطو آتن را ترک کرد و به خالکیس، واقع در اوبوئیا رفت و در آن جا در ملک مادری خود اقامت گزید.
او مدت کوتاهی بعد از آن، در سال 322ق.م در اثر یک بیماری در گذشت.

ارسطو از بزرگترین فلاسفه جهان است که درباره تمام مسائل مهم و موضوعات اصلی فکری و فلسفی، نظریات گسترده و بی مانندی ارائه کرده است. از فیزیک ومنطق گرفته تا اخلاق و سیاست و تراژدی و نجوم.

نظریات او مخصوصا مابعدالطبیعه و منطقش،در سراسر قرون وسطی حاکم بر مکاتب فکری اروپا و کلیساها بود و پس از آن نیز افکارش زمینه ای شد برای رنسانس علمی و فرهنگی.

در فلسفه اسلامی نیز نقش او بیش از دیگر فلاسفه یونان است.
بیشتر فلاسفه اسلامی مانند فارابی و ابن سینا پیرو او بودند و به همین خاطر، به مکتب مشاء تعلق دارند. آن ها عمدتا به شرح و تفصیل آراء منطقی و فلسفی او پرداختند.


[ سه شنبه 92/3/7 ] [ 6:32 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]

 

·          گراد  

اگر محیط یک دایره را به 400 قسمت مساوی تقسیم کنیم هرقسمت را یک گراد می گویند. به عبارت دیگر یک چهارصدم دوران کامل، زاویه ای بهاندازه یک گراد پدید می آورد.گراد گاهی گون نیز گفته می شود. برای نمایش گراد ازنماد «gr» استفاده می شود. لذا می توان گفت:


                                                                                     آپلود عکس

پس بهاین ترتیب در این مقیاس اندازه زاویه تمام صفحه یا یک دور کامل 400 گراد و اندازهزاویه نیم صفحه برابر 200 گراد خواهد بود.


اجزای گراد:
اجزای گراد عبارتند از دسیگراد(dgr) ، سانتی گراد(cgr)، میلی گراد(mgr) که هر کدام به ترتیب یک دهم گراد، یکصدم گراد و یک هزارم گراد می باشند.


                                                       آپلود عکس

بهعنوان مثال اگر اندازه زاویه ای 37 گراد و 2 دسی گراد و 8 میلی گرا باشد مینویسیم: آپلود عکس

استفاده از این واحد برای زاویه در ریاضیات بسیار کم است.



[ یکشنبه 92/3/5 ] [ 6:27 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]

علی آن شیر خدا شاه عرب
 

الفتی داشته با این دل شب

شب ز اسرار علی آگاه
دل شب محرم سر الله است
شب شنفته ست مناجات علی
جوشش چشمه‌ی عشق ازلی
قلعه بانی که به قصر افلاک
سر دهد ناله‌ی زندانیِ
خاک
اشکباری که چو شمع بیدار
می‌فشاند زر و می گرید زار
دردمندی که چو لب
بگشاید
در و دیوار به زنهار آید
کلماتی چو دُر آویزه‌ی گوش
مسجد کوفه
هنوزش مدهوش

فجر تا سینه‌ی آفاق شکافت
چشم بیدار علی خفته نیافت

ناشناسی که به
تاریکی شب
می‌برد شام یتیمان
عرب
پادشاهی که به شب برقع پوش
می‌کشد بار
گدایان بر دوش
تا نشد پردگی آن سر
جلی
نشد افشا که علی بود علی

شاهبازی که به بال و پر
راز
می‌کند در ابدیت پرواز
عشقبازی که هم
آغوش خطر
خُفت در خوابگه
پیغمبر
آن دم صبح قیامت تاثیر
حلقه‌ی در شد از
او دامنگیر
دست در دامن مولا زد
در
که علی بگذر و از ما
مگذر

شال شه وا شد و دامن به گرو
زینب‌اش دست به دامان که
مرو
شال می‌بست و ندایی مبهم
که
کمربند شهادت محکم

پیشوایی که زشوق دیدار

میکند قاتل خود را بیدار

سربه محراب عبودیت حق

ماه محراب عبادت منشق

میزند پس لب او کاسه شیر

میکند چشم اشارت به اسیر

چه اسیری که همان قاتل اوست

تو خدایی مگر ای دشمن دوست

شبروان مست ولای تو علی

جان عالم به فدای تو علی


[ جمعه 92/3/3 ] [ 6:13 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]
امام علی علیه السلام

تا بر شد از نیام فلق برق خنجرش

برچید شب ز دشت و دمن، تیغ چادرش‏

بر تارک ستیغ بر آمد شعاع صبح‏

چونان پر خروس ز سیمینه مغفرش‏

موجى بر آمد از ز بر کوه زرفشان

پاشید بر کران افق زرّ احمرش‏

جیب افق، زرنگ شفق لاله گونه شد

بر آن نثار آمده بس درّ و گوهرش‏

نقّاش صنع از قلم زرنگار ریخت

شنگرف سوده در خط دیباج اخضرش‏

مشّاطه سحر به دو صد رنگ دلپذیر

آراست باغ و راغ بدست فسونگرش‏

پیک نسیم سر خوش و دلکش وزید و داشت

داروى جان ز رائحه مشک و عنبرش‏

آهسته پر کشید به آغوش شاخسار

تا کودک شکوفه نلغزد ز بسترش‏

وا کرد چشم نرگس شهلا به بوسه‏اى

گلخنده زد ز عاطفت مهر پرورش‏

خورشید کم کم از افق دشتهاى دور

بر شد چنانکه کوه و دمن شد مسخّرش‏

پرتو فشاند بر سر هر کاخ و کومه‏اى

آفاق زنده گشت ز چهر منوّرش‏

بر زد علم به پهنه گسترده زمین‏

تسلیم شد کران به کران در برابرش‏

تا بسترد ز روى زمین زنگ تیرگى

صد آبشار نور فرو ریخت بر سرش‏

تا چهر باختر برهد از ظلام شب‏

قندیل آفتاب بر آمد ز خاورش‏

ظلمت زدوده گشت ز سیماى روشنش

دهشت ربوده گشت ز رخسار عنبرش‏

آمد فراز مکّه و تا نقش کعبه دید

انبوه زر فشانده به هر کوى و معبرش‏

بیدار گشت مکّه، دیارى که سالها

بد خفته و نبود به سر ذوق دیگرش‏

بگشوده گشت پنجره‏ها یک بیک بصبح‏

تا نور آفتاب بتابد به منظرش‏

خلقى برون شد از در هر آشیانه‏اى

هر کس به کار سازى رزق مقدّرش‏

آن یک به کوى آمد و آن یک به کارگاه‏

آن یک به ذوق آمد و آن یک به متجرش‏

جمعى روان شدند سوى کعبه کز نیاز

بوسند خاک پایگه آسمان فرش‏

بد کعبه در میانه آن شهر یادگار

از دوره خلیل و سماعیل و هاجرش‏

با چار رکن مهم استاده سرفراز

حصنى که هست قائمه هفت کشورش‏

گوئى به انتظار کسى بود آن سراى

تا آید و چو جان بنشاند به مصدرش‏

ناگه در آن حریم مهین بانوئى کریم‏

پیدا شد و کرامت پیدا ز منظرش‏

او بانوئى ز جمله نکویان دهر بود

نادیده چشم عالم از آن نکوترش‏

حجب و وقار بود بر اندام زینتش‏

قدس و عفاف بود به رخسار زیورش‏

اندر قریش پاک زنى بود مردوار

بو طالب بزرگ پسندیده شوهرش‏

از خاندان هاشم و زدوده خلیل‏

زیبنده بانوئى و برازنده همسرش‏

مى‏خواست کردگار کزین خاندان پاک

نخلى بر آورد شرف و مردمى برش‏

مى‏خواست کردگار کزین زوج مهر زاد

طفلى به عرصه آرد تابنده اخترش‏

مى‏خواست کردگار کزین دودمان پاک

مردى بپاى دارد چون کوه پیکرش‏

مى‏خواست کردگار فرازنده مهترى‏

کزان به روزگار نجویند بهترش‏

مى‏خواست کردگار که میراث عدل و داد

بخشد به داده خواه‏ترین دادگسترش‏

مى‏خواست کردگار ز دامان فاطمه‏

زوجى براى فاطمه بانوى محشرش‏

مى‏خواست کردگار یکى بحر گسترد

تا موج خیزد از دل در خون شناورش‏

مى‏خواست کردگار بر آرد برادرى‏

آب آور برادر و غمخوار خواهرش‏

مى‏خواست کردگار یکى خواهر آورد

تا بر کشد به دوش لواى برادرش‏

مى‏خواست کردگار که در دشت کربلا

گلبوته‏ها ببیند و گلهاى پر پرش‏

مى‏خواست کردگار یکى طرفه قهرمان

تا جاودانه باشد یار پیمبرش‏

بازو چو بر گشاید بر بازوى ستم‏

بازوى او گشاید با روى چنبرش‏

اندر مصاف کفر چو شمشیر برکشد

بنیان کفر بر کند و عمر و عنترش‏

و اندر بر جماعت مسکین و دردمند

سیلاب اشک بارد از دیده ترش‏

گاهى یتیم را بنوازد چونان پدر

گاهى صغیر را به عطوفت چو مادرش‏

زهرى به کام دشمن و شهدى بکام دوست‏

کاین طرفه را بنام بخوانند حیدرش‏

طفلى چنان که قافیه سازان روزگار

وامانده‏اند در بر طبع سخنورش‏

طفلى چنانکه دیده بینندگان ندید

مانند او به عرصه محراب و منبرش‏

طفلى چنانکه رایت اسلام از او بلند

کوتاه دست ظلم ز عزم توانگرش‏

توفنده همچو رعد به پیکار دشمنان‏

لرزنده همچو بید به نزدیک داورش‏

دستیش بهر کوشش و هنگامه و نبرد

دستى پى حمایت مظلوم و مضطرش‏

دستیش بهر بخشش و انفاق و التیام‏

و ز بهر انتقام برون دست دیگرش‏

دستیش بهر چاره و درمان دردمند

دست دگر به قبضه شمشیر و خنجرش‏

دستى به پایمردى از پافتادگان‏

دستى به پاسدارى اسلام و دفترش‏

دستیش بر پرستش و پیمان و پاس حق

دستیش بر ستیزش بتخواه و بتگرش‏

دستى بسوى خالق و دستى بسوى خلق‏

دستى پى نوازش و دستى به کیفرش‏

دستى بسوى تیره گردنکشان دراز

دستى بسوى میثم و عمّار و بوذرش‏

با این دو دست و بازوى مردانه‏

دیگر کراست نام ید اللّه فراخورش‏

چشمش بدان سراى که تا صاحب سراى

آید به پیشباز و بخواند به محضرش‏

آن روز میهمان خدا بود فاطمه‏

یا للعجب که خانه فرو بسته بد درش‏

او را ودیعه‏اى ز خدا بود در مشیم

مى‏خواست تا ودیعه نهد در برابرش‏

لختى به انتظار به گرد حرم گذشت‏

سوزنده از شراره آزرم پیکرش‏

ناگه ز سوى خانه یکى ایزدى خروش

بنواخت گوش خلق ز مضراب تندرش‏

پهلو شکافت خانه و شد معبرى پدید

خانه خداى، فاطمه را خواند در برش‏

و آنگه بهم بر آمد آن سهمگین شکاف

آنسان که هیچ دیده نیارست باورش‏

بعد از سه روز باز پدید آمد آن شکاف‏

چونان صدف ز سینه بر او درّ گوهرش‏

بنهاد گام فاطمه بیرون از آن سراى

شادان ز میزبانى دادار اکبرش‏

اندر مطاف خانه بدیدند جمله خلق‏

طفلى چو ماه‏پاره در آغوش مادرش‏

طفلى چنانکه مادر هستى نپرورد

دیگر چو او به دایره مرد پرورش‏

طفلى چنانکه خامه صورتگر خیال‏

آنسان که نقش اوست نیارد مصوّرش‏

خواهم مدیح گفتن فرزند کعبه را

باشد که را مدیح ید اللّه میسرش‏

آنرا که زیب قامت او «هل اتى» بود

آنرا که هست افسر «لولاک» بر سرش‏

آنرا که در مجاهدت و طاعت و سخى

ایزد ستوده است به قرآن مکرّرش‏

آنرا که گر نزاد همى مادر زمان‏

هستى عقیم بود ز پورى دلاورش‏

آنرا که تا نهال مساوات بر دهد

آتش نهاد در کف اعمى برادرش‏

من چون مدیح گویم آنرا که در نبرد

مردان روزگار بخواندند صفدرش‏

من چون مدیح گویم آنرا که در نماز

بخشود بر فقیر نگین به آورش‏

من چون مدیح گویم آنرا که مصطفى‏

بگزید بهر فاطمه شایسته دخترش‏

من چون مدیح گویم آن یکّه مرد را

کز رزم بر نتافت عنان تک آورش‏

من چون مدیح گویم آنرا که در غدیر

بنشاند کردگار بجاى پیمبرش‏

گویندگان سروده‏اند بسیار جامه‏ها

از من چنان نیاید ستودن ایدرش‏

من این سخن سرودم و شرمنده‏ام ز خویش‏

کز قطره کمترم بر پهناى کوثرش‏

باشد که در شمار مرا توشه آورد

یک ذره از غبار قدمهاى قنبرش‏

گفتم من این قصیده به معیار آنکه گفت‏

«صبح از حمایل سحر آهیخت خنجرش»

حمید سبزواری


[ پنج شنبه 92/3/2 ] [ 6:52 صبح ] [ محمد رضا جبین پور ] [ نظرات () ]
.: Weblog Themes By SibTheme :.

درباره وبلاگ

در هر چیز از جمله یک نظریه ریاضی زیبایی را میتوان درک کرد اما نمی توان توضیح داد.
امکانات وب


بازدید امروز: 63
بازدید دیروز: 31
کل بازدیدها: 290655